مردمی‌سازی بودجه از راه شفافیت
سخنگوی دولت اظهار کرد: مردمی‌سازی بودجه از شفافیت آغاز می‌شود؛ از روشن شدن مسیر منابع، از گفت‌وگو با جامعه و از تبدیل بودجه به سندی که مردم بتوانند آن را ببینند و درباره آن نظر...
به گزارش اصفهان رسانه:، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت در یادداشتی با عنوان «مردمی‌سازی بودجه از راه شفافیت» اظهار کرد: بودجه وقتی «مردمی» می‌شود که مردم بتوانند آن را بخوانند، مسیرش را رصد و احساس کنند که در تصمیم‌های آن سهم دارند.
متن یادداشت مهاجرانی به این شرح است:
بخشنامه تهیه و تنظیم لایحه بودجه ۱۴۰۵ از سوی رئیس‌جمهوری به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شده است؛ اما اهمیت این بخشنامه فقط در آغاز فرآیند بودجه‌ریزی نیست. آنچه این متن را متمایز می‌کند، تأکید صریح بر شفافیت، پاسخ‌گویی و مشارکت‌پذیری است؛ سه اصل که می‌توانند بودجه سال آینده را به سندی مردمی‌تر و قابل فهم‌تر برای جامعه تبدیل کنند.
بودجه وقتی «مردمی» می‌شود که مردم بتوانند آن را بخوانند، مسیرش را رصد و احساس کنند که در تصمیم‌های آن سهم دارند. شفافیت اولین گام مسیر است. در بخشنامه امسال، دولت خود را مکلف کرد که از درج ردیف‌های درآمدی و هزینه‌ای «عام و کلی» بدون ذکر دستگاه مسئول خودداری کند. این اصلاح مهم، به ظاهر فنی و کوچک است، اما در عمل، به معنای روشن شدن ردپای هر ریال در بودجه است. وقتی دستگاه، مسئول و مأموریت مشخص باشد، نظارت اجتماعی امکان‌پذیرتر شده و اعتماد عمومی افزایش می‌یابد.
یک محور کلدی دیگر بخشنامه تأکید بر «بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد» است؛ یعنی تخصیص منابع بر اساس کارایی، شاخص‌پذیری و نتیجه‌مندی. شناسه‌گذاری پروژه‌ها، استفاده از طبقه‌بندی وظایف دولت و توسعه سامانه‌های اطلاعاتی مشترک، ابزارهایی هستند که دولت برای اجرای این نگاه پیش‌بینی کرده است. این سازوکارها کمک می‌کنند بودجه از یک متن پیچیده و غیرشفاف اداری، به یک سند قابل پیگیری و قابل فهم تبدیل شود.
در حوزه معیشت مردم بخشنامه بودجه ۱۴۰۵ نشان می‌دهد نگاه دولت بر حمایت هدفمند و مبتنی بر داده است. تأکید شده که سیاست‌های حمایتی باید با شناسایی دقیق وضعیت خانوارها بهبود یابد. این یعنی شفافیت در تخصیص یارانه‌ها و حمایت‌های اجتماعی. مردم حق دارند بدانند چرا میزان حمایت‌ها تغییر می‌کند یا چرا یک گروه در اولویت قرار می‌گیرد. این سطح از پاسخ‌گویی به تقویت سرمایه اجتماعی می‌انجامد. دولت بر ضرورت پرهیز از پیش‌بینی‌های درآمدی غیرواقعی تأکید کرده است. این به معنای صداقت در ارائه تصویر مالی و پرهیز از ثبت منابعی است که قطعیت آنها روشن نیست. انضباط مالی، پایه اعتماد در بودجه‌ریزی است و این بخشنامه تلاش دارد این پیام را به جامعه منتقل کند که بودجه ۱۴۰۵ باید بر پایه منابع مطمئن و قابل اتکا تنظیم شود.
نکته دیگر، توجه به نقش استان‌ها و تفویض اختیار در فرآیند بودجه‌ریزی است. مردمی‌سازی فقط با شفافیت در تهران محقق نمی‌شود؛ زمانی معنا پیدا می‌کند که مردم شهرها و شهرستان‌ها احساس کنند سهم و صدای آنان در بودجه دیده می‌شود. افزایش اختیارات محلی و هم‌زمان ارتقای سازوکارهای نظارت، می‌تواند بودجه را به سندی نزدیک‌تر به مطالبات واقعی مردم تبدیل کند.
در مجموع، بخشنامه بودجه ۱۴۰۵ تلاشی است برای باز کردن پنجره‌های بودجه به روی جامعه. دولت باور دارد شفافیت، نه اقدامی تزئینی، بلکه راهی برای تقویت اعتماد عمومی و افزایش کارایی حکمرانی است. مردمی‌سازی بودجه از همین شفافیت آغاز می‌شود؛ از روشن شدن مسیر منابع، از گفت‌وگو با جامعه و از تبدیل بودجه به سندی که مردم بتوانند آن را ببینند، بفهمند و درباره آن نظر بدهند.